Sigurni smo da je svako od vas čuo da postoje razni tipovi goveda. Međutim, ovim člankom ćemo vas bliže upoznati šta zapravo svaki tip predstavlja i koji su mu predstavnici.
Pod tipom goveda se podrazumijeva oblik i građa tijela za koje se pretpostavlja da su idelani za svrhu za koju se životinja proizvodi, odnosno standard perfektnih kombinacija svih karakteristika koje doprinose korisnosti životinje za specifičnu namjenu ili opšti izgled i okvir tijela sa stanovišta pogodnosti za određeni smjer proizvodnje.
Namjena korišćenja grla, odnosno njegov proizvodni smjer je osnovni kriterijum koji određuje pripadnost tipu. Zbog toga se grla ili rase svrstavaju u određene proizvodne tipove.
Uobičajeno je da se sve rase goveda dijele u četiri proizvodna tipa, i to:
- Radni tip
- Tip za mlijeko
- Tip za meso
- Tip kombinovanih sposobnosti
Radni tip
Goveda i rase ovog tipa se odlikuju velikim okvirom tijela, robustnošću, izraženom dužinom nogu i čvrstim zglobovima. Nakon široke primjene mehanizacije u poljoprivredi, ova goveda su po značaju postala marginalna, izuzev u pojedinim specifičnim regionima, ali su u prošlosti u mnogim zemljama u svijetu volovi ovog tipa bili glavni izvor hrane.
Mnoge danasa specijalizovane rase za meso nekada su gajene za rad, ali isključivo za rad ( Hereford, šarole, blondakiten i druge). U proizvodnji mesa ovaj tip goveda je od zanemarljivog značaja, kako zbog malog broja grla i rasa, tako i zbog niske proizvodnje mesa slabog kvaliteta.
Tip za mlijeko
Ovom tipu pripadaju specijalizovane rase goveda čija je primarna namjena da efikasno pretvaraju hranu u maksimalnu količinu mlijeka. Riječ je o grlima uglastih oblika i karakteristične građe, sa jače razvijenim zadnjim u odnosu na prednji dio tijela. Posebno se ističe prostrano i dobro vezano vime, pogodno za mašinsku mužu.
Pravi predstavnici ovog tipa su džerzej i holštajn, s tim što džerzej pripada rasi malog a holštajn rasi velikog okvira tijela.
Kada se radi o proizvodnji goveđeg mesa, ovaj tip ima značajan udio u ukupnoj proizvodnji. Junad u tovu rasa velikog okvira u povoljnim uslovima ishrane ostvaruje zadovoljavajuće dnevne priraste, ali ono u čemu se razlikuje od tovnih genotipova je znatno slabiji kvalitet mesa. U mnogim programima, dio populacije ovog proizvodnog tipa se ukršta sa čisto-tovnim rasama i tako se dobijaju melezi sa zadovoljavajućim performansama u proizvodnji mesa.
Pravi predstavnik tipa za mlijeko- Holštajn Izvor: CRV
Tip za meso
Ova goveda karakteriše sposobnost za proizvodnju velikih količina visoko kvalitetnog mesa za ljudsku ishranu. Odlikuju se usporenim metabolizmom, što omogućuje da u znatno većoj mjeri, u odnosu na ostale proizvodne tipove, deponuju u svom tijelu mišićno i masno tkivo.
Ovaj proizvodni tip se odlikuje posebnom građom. Tijelo je u obliku položenog pravougaonika, sa podjednako dobro razvijenim prednjim, srednjim i zadnjim dijelom trupa. Izražene mišićne partije pokrivaju greben, leđa i slabine, a naročito se ističu široki i duboki butovi. Glava je mala, kratka i široka u čeonom dijelu. Vrat kratak, širok i dubok. Noge su kratke, a zbog izrazite širine trupa, stavovi nogu široki. Koža je debela, sa dobro razvijenim subkutisom i masnim slojem.
Goveda ovog tipa su u principu mirnog temperameta, ranozrela, odlično iskorišćavajući hranu stvarajući sočno i ukusno meso.
Bitno je naglasiti da ovakav opis proizvodnog tipa za meso najviše odgovara za britasnke tovne rase srednjeg okvira tijela, šorthorn, Hereford i angus.
Tip za meso- Šorthorn Izvor: The Cattle Site
Tip kombinovanih sposobnosti
Kada se govori o tipu kombinovanih sposobnosti, misli se na mogućmost proizvidnje mlijeka i mesa. Rase ovog tipa su po konformaciji i proizvodnim osobinama između specijalizovanih tipova za meso, odnosno mlijeko. Na stanju su mnoge dobre rase ovog tipa u svijetu, ali kod njih postoji manja uniformisanost u odnosu na prethodna dva specijalizovana tipa. To je i razumljivo ako se uzmu u obzir zahtjevi proizvođača o kombinovanju ova dva važna proizvoda, koji variraju od njihovog podjenakog značaja do većeg naglaska na jednu ili drugu proizvodnju.
Neke današnje kombinovane rase veoma su značajne u proizvodnji mesa. Simentalsko i njemačko žuto goveče visoko su rangirani u poređenju sa specijalizovanim tovnim rasama, i u pojedinim zemljama gaje se isključivo u cilju proizvodnje mesa.
Simentalac- najpoznatija rasa kombinovanih sposobnosti Izvor: Accelerated Genetics
