Svinje su monogastrične životinje i njihova ishrana se bazira na koncentratima a kabastu hranu slabije koriste. Svinje ne mogu da koriste neproteinske izvore azota kao što je to slučaj sa preživarima. Podjela hraniva za svinje vrši se u skladu potreba životinje u hranljivim materijama i to na: ugljenohidratna, proteinska i mineralna.
Energetska (ugljenohidratna) hraniva
U ugljenohidratna hraniva spadaju: kukuruz, ječam, pšenica, ovas, raž, tritikale, sirak, krompir, pšenične mekinje, suvi rezanci šećerne repe, melasa. Ovu grupu hraniva karakteriše visok sadržaj skroba koji je glavni izvor energije. Ukusna su i svarljiva hraniva, sa niskim sadržajem sirovih vlakana i proteina. Sadrže dosta fosfora a loš su izvor vitamina (osim vit. B kompleksa).
Kukuruz je najvažnija žitarica za ishranu svinja. Za ishranu je važno da zrno bude zdravo i bez plijesni koje luče mikotoksine. Pored skroba, sadrži i oko 4% masti što ga čini ukusnim hranivom. Zrno kukuruza se koristi kao suvo zrno ili u vlažnom stanju kao silirana prekrupa zrna. Silirano zrno kukuruza je ukusno i hranljive materije se brže vare. Prisustvo mliečne kiseline i niska pH vrijednost povoljno utiču na mikrofloru želuca jer sprečavaju pojavu E.coli i proliva. Silirano zrno se koristi za ishranu tovnih i priplodnih svinja. Čir na želucu se javlja pri korišćenju vještački sušenog zrna kukuruza.
Ječam se odlikuje nižim sadržajem energije u odnosu na kukuruz. U ječmu se nalazi lizin, koji je prva llimitirajuća aminokiselina. Ova žitarica se preporučuje u drugoj fazi tova jer se dobija bolji kvalitet trupova i kvalitetnija slanina. Ako se ječam koristi kao jedini izvor energije, poželjno je peletiranje hrane u cilju povećanja konzumacije.
Pšenicu odlikuje nizak sadržaj masti. Lizin je takođe prva limitirajuća aminokiselina i u ovoj žitarici. Pšenicu treba koristiti u smješama za mlađe kategorije.
Karakteristično za sirovi krompir je to što sadži toksični solanin, pa se prije upotrebe obavezno termički obrađuje u cilju inaktivacije. U obrocima za krmače može se uključiti 5-7 kg uz korišćenje dopunskih proteinskih smješa.
Pšenične mekinje i stočno brašno djeluju laksativno i zato se koriste u obrocima za suprasne krmače ili tek oprašene koje imaju problema sa zatvorom. U obrocima za tov i u ishrani prasadi uključuju se u malim količinama jer djeluju depresivno na porast i iskorišćavanje hrane.
Proteinska hraniva
Sojina sačma je najčešće proteinsko hranivo biljnog porijekla. Sadrži lizin. Proteini sojine sačme su visoke svarljivosti zbog čega se i koriste kao osnovni izvor proteina. Rano zalučena prasad ne bi trebalo da koriste sojinu sačmu jer izaziva alergijske reakcije. Zato se za mlađe proizvodi sojino brašno i koncentrati proteina soje. Zrno soje sadrži veliku količinu ulja pa je dobar izvor energije. Koristi se kao punomasno zrno, termički obrađeno.
Suncokretova sačma je deficitarna u lizinu ali ima velike količine metionina pa se odlično dopunjuje sa sojinom sačmom.
Od proteinskih hraniva životinjskog porijekla najviše se koristi obrano mlijeko u prahu, surutka u prahu, riblje brašno, krvno i mesno brašno. Obrano mlijeko u prahu i surutka u prahu su izuzetno skupa hraniva pa se koriste samo za mlađe kategorije u predstarter smješi zbog visokog sadržaja laktoze koja je izvor energije.
Ove dvije kategorije hraniva sadrže minerale ali u nedovoljnoj količini. Zato se mineralna hraniva daju posebno. Najznačajniji: stočna so, stočna kreda, dikalcijum-fosfat, koštano brašno. Stočna so se koristi u količini od 0,5-1 %. Stočna kreda je izvor kalcijuma i daje se u količini od 0,5 %.
Pripremila: Dragana Radović
