Vjerovatno se pitate koji dio svinjarske proizvodnje je najznačajniji? Kako u životu ljudi tako i u životu svinja, pravilna ishrana pri ranom odlučivanju je jedan od najvažnijih faktora za odgajivanje prasadi.
Prva hrana prasadi odmah po rođenju jeste kolostrum, kojim se obezbjeđuju sve hranljive materije kao i pasivna imunozaštita. Kolostrum je bogat proteinima, ugljenim hidartima, mastima, vitaminom A, magnezijumom, kalcijumom, vitaminom E. Prase se rađa bez sopstvenih antitijela i pepsina koji razgrađuje proteine. U želucu se jedino od enzima luči himozin koji gruša mlijeko. Maksimum koncentracije imunoglobulina u krvi nastaje 24-36 časova po rođenju, poslije čega postepeno opada. Potrebe prasadi u periodu sisanja zadovoljavaju se mlijekom krmače u prve 2-3 nedjelje. Poslije toga zbog brzog prirasta treba početi sa prihranjivanjem. Veliki problem za preživljavanje prasadi predstavlja mala količina gvožđa u organizmu što je posledica nedovoljnog transfera gvožđa kroz posteljicu krmače do fetusa. U mlijeku ga ima vrlo malo a najefikasnije rešenje je tretiranje prasadi 2-3 dana po rođenju preparatima koji sadrže gvožđe i to oralno (preko usta), intramuskularno (u mišić) i injekcijama.
Kada prođe najkritičniji period od prve 2 nedjelje onda počinje prihranjivanje. Tada počinje uvođenje suve hrane. Sa 2-3 nedjelje enzimski sistem praseta jos uvijek nije adaptiran na suvu hranu.
Važno je znati da kompletan proteolitički enzimski sistem počinje da se razvija od 14 dana, i dostiže maksimum sa 28-35 dana. Karakteristično je da je kod praseta aktivna lipaza (enzim koji razlaže masti), pa je efikasno korišćenje energije iz mlječnog šećera laktoze. Laktoza se kasnije može zamijeniti glukozom, jer se drugi šećeri ne preporučuju zato što utiču na razvoj E.coli. Najlakše i najbolje se vari skrob iz kukuruza, pa zatim iz pšenice a znatno manje iz krompira.
Prihranjivanje se vrši po principu “malo a često“, hranom u brašnastom obliku ali bez pretjeranog sitnjenja. Takođe, voda treba da je uvijek pored njih. Sledeći bitan korak je odlučivanje prasadi koji predstavlja stres zbog isključivanja mlijeka i promjene mjesta boravka. U momentu odlučivanja konzumacija suve hrane treba da iznosi 100-200 g. Kod nenaviknutog praseta na suvu hranu, prolivi su česti a takva sredina je idealna za razvoj E.coli. Preporučuje se ograničena ishrana prasadi po odbiću, a sastoji se u davanju koncentrata kao i pred samo odlučivanje. Ovakva ishrana treba da traje 7-8 dana nakon čega dolazi do povećanog lučenja enzima u želucu. Pri ograničenoj ishrani treba davati minerale i vitamine u vodi. Najbolja hrana po odbijanju je mlijeko u prahu zbog sadržaja laktoze. Nekoliko dana po zalučenju osnov proteina su biljna hraniva kao što su soja u vidu kvalitetne sačme ili punomasnog zrna. Punomasna soja, zbog visokog sadržaja biljnih ulja, obezbeđuje veliki dio energije. Ne treba koristiti velike količine stočne krede, zbog kalcijuma, jer on dovodi do neutralizacije želudačne kiseline.
Uvode se 3 vrste smješa: predstarter, starter i grover. Predstarter smješa sadrži 22% proteina i koristi se za prihranjivanje prasadi na sisi. Starter sadrži 20 % proteina i sastoji se od kvalitetnih hraniva biljnog i životinjskog porijekla (sojina sačma ili punomasna termički obrađena soja, riblje brašno i kvasac). Grover se koristi u količini od 25 kg po prasetu. Prirast prasadi od odlučenja pa do stavljanja u tov kreće se od 300-450 g dnevno. Utrošak hrane po kg prirasta je 1,7-2,3 kg. Za dobru proizvodnju treba ispoštovati preporuke dobro izbalansirane ishrane, a pored toga, neizostavan dio su dobri objekti, adekvatna zaštita i njega prasadi.
Pripremila: Dragana Radović
