Džerzej rasa nastala je na posjedu Džerzi, na Kanalskim ostrvima u Ujedinjenom Kraljevstvu. Početak njenog gajenja datira još od 1771. godine. Spada u izrazito mlječnu rasu, pa je zbog toga široko rasprostranjena i gaji se na mnogim kontinentima i djelovima svijeta (SAD, Australija, Evropa, Novi Zeland). Smatra se da je poslije Holštajn rase ona najrasprostanjenija rasa za proizvodnju mlijeka. Tome je pored izrazite mlječnosti doprinijela i njena dobra sposobnost prilagođavanja i mogućnost pašnjačkog načina držanja.
Opšte karakteristike
Džerzej je dosta sitna krava, visine grebena od 115 do 120 cm. Glava joj je mala i udubljena u čeonom dijelu, sa srnećom gubicom. Rogovi su joj kratki i imaju oblik vijenca. Vrat joj je kratak, sa izraženim kožnim naborima, a leđna linija je malo ulegnuta. Trup je u prednjem dijelu slabije razvijen i uzak, dok je zadnji dio tijela dobro razvijen. Ima čvrste noge i papke. Zbog čvrstih papaka mnogo su manje sklone hromosti i problemima sa papcima. Imaju finu, a ponekad i prefinjenu konstituciju. Vime je veoma dobro razvijeno, sa mlječnim venama. Dlaka joj je fina, priljubljena uz kožu, a kosti su joj tanke. Rebra su izražena i prekrivena tankom kožom. Džerzej je jednobojna rasa, a glavna boja joj je smeđa, siva do tamno smeđa. Posjeduje svjetlije djelove na stomaku, vratu i butovima. Krave su tjelesne mase od 350 do 500 kg, a bikovi od 600 do 750 kg. Ova rasa nije pogodna za tov, ali ako se drži zbog toga onda se najčešće gaje do mase od 250 kg. Meso je slabijeg kvaliteta, dosta suvo i slabo mramorirano.
Proizvodnost
Karakteristika Džerzej rase je da njihovo mlijeko ima veći procenat mlječne masti, pa se zbog toga često koristi u proizvodnji putera, pavlake i drugih proizvoda koji sadrže visok procenat mlječne masti. Količina mlječne masti se kreće od 4,7 do 6,3%, a zabilježen je slučaj i sa 9,8%. Količina mlijeka u laktaciji se kreće od 3500 do 5000 kg. Rekord u proizvodnji mlijeka kod ove rase iznosi oko 10 500 kg. U odnosu na svoju veličinu daje za 50 do 75% više mlijeka.
Mlijeko Džerzej rase
Takođe, Džerzej rasa proizvodi tzv. ,,A2 mlijeko“, koje se po sastavu razlikuje od ,,običnog” (A1) mlijeka, jer sadrži beta-kazein A2. Ovo mlijeko u svijetu je sve popularnije i smatra se zdravijim. Zbog visokog procenta mlječne masti i bjelančevina ono je pogodno za proizvodnju sira, jer takav sir ima visok randman, a to utiče na ekonomičnost proizvodnje. Pored visokog procenta mlječne masti, Džerzej ima i visok procenat suve materije u mlijeku, kao i proteina (oko 4%). U odnosu na ,,obično” mlijeko mlijeko ove rase sadrži 15% do 20% više proteina, 25% do 18% više kalcijuma, 10% do 12% više fosfora 25% više mlječne masti i veće procente B12 vitamina što utiče na boju mlijeka dajući mu žućkasti pigment.
Još neke od osobina
Džerzej je ranostasna rasa. Osjemenjavanje se praktikuje već pri starosti od 10 do 12 mjeseci, a prvi put se teli sa nepune dvije godine, ponekad i prije. Tele se veoma lako i skoro da nije ni potrebna asistencija čovjeka, a telad pri rođenju imaju tjelesnu masu od 20 do 30 kg. Ova rasa je dugovječna, veoma dobro se prilagođava različitim prirodnim i klimatskim uslovima, otporna je, fine konstitucije i dobrih reproduktivnih osobina. Istraživanja su pokazala da je Džerzej rasa manje podložna pojavi mastitisa i sličnih oboljenja vimena. Veoma je značajna u zemljama u kojima je maslac glavni proizvod, kao što su Novi Zeland i Danska. Mana ove rase je mala tjelesna masa, pa je vrijednost izlučenih grla niska.
Zanimljivosti
Ono što izdvaja ovu rasu od ostalih rasa je njen temperament i inteligencija. Smatra se najinteligentnijim govedom koje ima veliku moć memorisanja informacija, takođe je jako odana i osjetljiva, pa se sa njom mora pažljivo i nježno rukovati. Takođe važe i za razmažena goveda pa u svom ponašanju preispituju granice vlasnika, a ako se neko ružno ponio prema njoj, može biti veliko zlopamtilo, što važi i za mužjake ove rase, tako da vam poručuje da nije za nestrpljive vlasnike i da sa njom nema šale, koliko joj pažnje i ljubavi pružite ona će vam istom mjerom vratiti.
Ukoliko želite da nabavite ovu rasu, to možete uraditi OVDJE.
Pripremio: dipl.ing. stočarstva Šušić Danilo
