Koncentrovana hraniva se karakterišu visokim procentom energije i proteina po jedinici mase. Nasuprot grupi kabastih hraniva sadržaj vlakana im je dosta nizak. Takođe, imaju i nizak sadržaj vode. Naročito su bitna u ishrani nepreživara, ali su zavisno od proizvodne faze nekada neophodna i za preživare. Pa tako, visoka proizvodnja mesa i mlijeka kod preživara zahtijeva odgovarajući dodatak koncentrata kabastoj osnovi obroka. Takođe, kod grla u porastu kojima su potrebe u proteinskoj komponenti povećane, upotreba koncentrata je često neizostavna.
Ova grupa hraniva obuhvata zrnaste koncentrate, sporedne proizvode prehrambene industrije i gotove smješe koncentrata.
Zrnasta hraniva obuhvataju zrnevlja žitarica, mahunarki i uljarica. Zrna žitarica su kod nas najzastupljeniji i najjeftiniji izvor energije, iako su u odnosu na druge dvije grupe siromašniji u proteinskoj komponenti. Najviše korišćena žitarica u ove svrhe je kukuruz, koji zbog bogatog sadržaja skroba predstavlja izuzetno energetsko hranivo. Sa druge strane, kukuruz ima najmanji udio proteina u odnosu na ostale žitarice (pšenica, ječam, raž, ovas, tritikale i dr.).
U ishrani životinja kukuruz se može koristiti u klipu, zrnu, kao prekrupljen ili samljeven. Mlađa goveda, ovce i konji dobro koriste zrno kukuruza, dok se kod starijih goveda preporučuje prekrupljeno zrno zbog slabijeg žvakanja. Svinje ga koriste u mljevenoj formi ili u vidu prekrupe.
Mahunarke su, kako je pomenuto bogatije u proteinima, ali su njihovi prinosi dosta manji od žitarica. Slično je i kod uljarica, koje se pritom više koriste u formi sporednih proizvoda industrije ulja, nego u formi zrna.
Sporedni proizvodi prehrambene industrije omogućavaju maksimalnu iskorišćenost resursa hrane, gdje se nakon proizvodnje proizvoda za ishranu ljudi, preostali materijal koristi u ishrani domaćih životinja. Među značajnijim hranivima ove grupe su sporedni proizvodi mlinske industije (stočno brašno, mekinje, klice), sporedni proizvodi industrije ulja (sačme i pogače različitih uljarica), kao i sporedni proizvodi industrije šećera, alkohola.
Intenzivna stočarska proizvodnja koja ima za cilj visoku produkciju se ipak najčešće oslanja na smješe koncentrata. U najvećem broju slučaja se radi o industrijski proizvedenim smješama, ali svakako da mogu biti napravljene i na samoj farmi. Njih čini kombinacija više koncentrovanih hraniva koja su dozirana u skladu sa potrebama životinjske vrste i kategorije.
Potpune smješe sadrže sve hranjlive materije neophodne životinji i koriste se samostalno (osim kod preživara), dok se dopunske smješe dodaju osnovi obroka. Treba voditi računa i o sadržaju minerala i vitamina u obroku, te dopuniti obrok vitaminsko-mineralnim premiksom, kako bi se spriječio eventualni deficit. To sve upućuje na nužnost poznavanja potreba životinja, kako bi odgajivač organizovao adekvatnu ishranu i formirao obroke na pravi način.
Pripremila: M.K.
