Žica korodira
Pošto je žica sastavljena od različtiih legura metala, u kontaktu sa vlažnošću te kisonikom, poslije određenog (obično dužeg) vremena počinje da korodira. Na taj način, zapravo dolazi do oksidacije gvožđa (od koje je žica i napravljena) što se očitava kroz narandžasto-crvenu boju i indikaciju da se metal vraća u svoj prvobitni oblik odnosno stanje. Osim što svaki predmet koji je zarđao prenosi rđu i na ostale metalne (nezaštićene) predmete te ubrzava njihovo propadanje, ovdje će biti riječi o uticaju zarđale žice na životinje i na menadžement koji se tiče upravo životinja. Svakako da rđa ima i druge potencijale da izazove probleme na farmi ali ipak je ovdje naglasak stavljen na životinje.
Fizičke povrede
Zapetljavanje životinja u žicama koje mogu ali i ne moraju biti korodirane može se često dešavati na pašnjacima. Sve to zavisi od menadžera farme koji dopuštaju odnosno nedopuštaju da pašnjak sadrži „ostatke” nekadašnjih metalnih ograda i pregrada.
Upetljavajući se u mrežu od žice, životinja rizikuje povrede koje se ogledaju najčešće kroz:
- Povrede glave
- Povrede nogu
- Povrede vimena
Povrede koje se najčešće srijeću u praksi jesu upravo povrede nogu. Životinje, a naročito ovce, brže pasu, manje paze i po prirodi su izrazito plašljive te stoga najčešće i najgore prođu. U tim situacijama često stradaju noge, imajući u vodu zaštitu koju pruža vuna (za veći dio tijela) i rogovi (kod rogatih rasa). Takođe, i sam položaj žica je takav da se nalazi gotovo prizemljen, pa je i pažnja životinja najmanje usmjerena na njega.
Ovca upetljana u žici, Durmitor/foto: Marko Cerović
O značaju povreda nogu kod životinja nije potrebno ni govoriti. Sakate životinje, u zavisnosti od stepena povrede, mogu se oporavljati i nekoliko nedjelja pa i do nekoliko mjeseci, a za to vrijeme produktivnost usled doživljenog stresa smanjuje se (najčešće je stres povezan sa smanjenjen produktnivnosti od 3 pa do više od 30%), što zavisi od intenziteta i trajanja povrede.
Osim nogu, glava je izložena (naročito kod šutih rasa) mogućim povredama od žice. Istina, rijetki su slučajevi povreda glave ali kada se dese nisu prijatni, pri čemu mogu zahtijevati i veterinarsku pomoć.
I sa treće strane javljaju se i povrede vimena, dosta rijetko ali mogućno. To je istina više karakteristika mlječnih grla sa izrazitim proporcijama vimena (na primjer kod krava) te u uslovima kada se radi o gužvama žica. Opet, mnogo je češće da životinja na drugim mjestima onesposobni vime, a u zavisnosti od povrede može biti neupotrebljiva za dalju proizvodnju.
Sve te povrede smanjuju dobrobit pašnih životinja, a ne moraju uopšte biti ni povrede. Prepreke, čupanje vune sa ovaca, zaglavljivanje među žicom i slične situacije ne uzrokuju rane i ubode ali itekako smanjuju dobrobit na paši.
Zarđala žica i tetanus
Niti zarđala žica, ali ni ekseri i drugi metali ne izazivaju tetanus. Ipak, bliska je veza između zarđalih predmeta i ove bolesti. Naime, moguća oštećenja na koži životinja, kao što je slučaj sa žicom, ekserima i sličnim a nepoželjnim stvarima na pašnjacima, omogućavaju lak prodor bakterije tetanusa (Clostridium tetani) da lako dođe u organizam domaćina i ispolji svoje djelovanje. U slučaju da je žica ili bilo koji drugi metalni predmet (naročito korodirani sa povećanom kontaktnom površinom) kontaminiran ovog bakterijom (iz zemljišta, zagađene vode, prašine ili fecesa) – tada se može javiti i direktno oboljenje uzrokovano tetanusom.
Iz svega navedenog može se zaključiti da, naizgled beskorisna i stvar koja ne zahtijeva pažnju, jeste beskorisna stvar ali da ne zahtijeva pažnju sigurno nije tačno. Ubodi, rane, stres, smanjena dobrobit, a potencijalno i zaražavanje životinja tetanusom ohrabruje proizvođače da uklone sa svojih i pašnjaka koje koriste svu žicu koja je izgubila svoju prvobitnu namjenu, ali i da uklone eksere i sve metalne predmete koji će kad tad ispoljiti svoje (negativno) djelovanje.
