Solarizacija je mjera koja podrazumijeva pokrivanje zemlje providnom polietilenskom folijom četiri do šest nedelja tokom najtoplijeg razdoblja godine, odnosno kada zemljište dobija direktnu sunčevu energiju. Prostije rečeno, solarizacija je postupak zastiranja zemljišta providnom folijom u cilju njegovog zagrijavanja, što dovodi do podsticanja mirovanja sjemena, uništavanja niklih korovskih biljaka, al ii fotopatogenih gljiva i nematode.
Obzirom da smo pomenuli da je ovo mjera čije se preduzimanje podrazumijeva kada je toplije vrijeme, treba reći da se ona obično izvodi u julu i avgustu na vlažnom zemljištu ( prirodno ili navodnjavanjem), jer vlaga mnogo bolje provodi toplotu od suvog zemljišta. Poslije nekoliko dana od zastiranja zemljište ima 20ºC višu temperature od okolnog nepokrivenog, a u toku postupka postiže se i temperature visa od 60ºC. U toku procesa solarizacije dolazi do stvaranja gasovitih supstanci koje dovovde do prekida mirovanja sjemena ili do njegovog oštećenja.
Folija omogućava da sunčeva zračenja budu zarobljena u zemlji, zagrijevajući gornji sloj zemljišta 30-45 cm do temperature koja je smrtonosna za širok spektar štetočina pod zemljom, uključujući korov, biljne patogene, nematode i insekte.
Providna folija je najpodesnija za ovu namjenu, a najveća efikasnost postiže se u suzbijanju jednogodišnjih korovskih biljaka kao što su pepeljuga, štir, gorušica, poponac. Visina temperature koja će se postići zavisi od perioda godine odnosno insolacije i ekspozicije, a smatra se da se dobar efekat postiže ako je temperatura zemljišta iznad 42ºC.
Solarizacija je mjera ne samo suzbijanja korova nego je i vid dezinfekcije zemljišta. Folija se drži na parceli sredinom ljeta u trajanju od 6-8 nedelja. Nakon skidanja folije, zemljište se plitko pripremi i po mogućnosti zasije ozimi pokrovni usjev.
Izvor: Agromedia
Šta se postiže zagrijavanjem zemljišta solarizacijom?
- direktno uništavanje niklih biljaka i sjemena
- podsticanje mirovanja sjemena
- smanjenje vitalnosti novoniklih biljaka
- prekidanje mirovanja sjemena i nakon toga uništavanje
Na osnovu iskustva iz prakse, solarizaciju primijeniti na manjim površinama na kojima se planira gajenje povrća.
Koristi se prvenstveno kao tehnika za suzbijanje širokog spektra štetočina, ali može i da poboljša zdravlje i plodnost tla, povećanjem dostupnosti azota i drugih hranljivih sastojaka u zemlji, te pozitivnim mijenjanjem mikrobioma tla.
Dejstvo solarizacije najveće je na površini zemljišta, a postepeno se smanjuje sa povećanjem dubine. Maksimalna temperatura solariziranog tla obično je od 42ºC do 60ºC na dubini od 5cm, dok na dubini od 45cm temperatura pada na 32ºC–37ºC. Ukoliko je primarni cilj suzbijanje štetočina, najbitnije je riješiti se onih organizama koji se nalaze u prvih 15cm zemljišta.
Solarizacija – jedan od načina suzbijanja korova u organskoj proizvodnji Izvor: Agro TV
Djelovanje solarizacije
Ova metoda, takođe, ubrzava razgradnju organskog materija u zemlji, što često daje za rezultat dodatno oslobađanje topljivih hranljivih sastojaka za biljke, kao što su azot, kalcijum, magnezijum, kalijum i fulvične kiseline, čineći ih dostupnim biljkama. Zbog ovoga biljke često rastu brže, imaju veći i kvalitetniji prinos, posebno ukoliko se gaje neposredno posle solarizacije zemlje.
Gljivice i bakterije
Solarizacija kontroliše mnoge važne gljivične i bakterijske patogene biljaka, uključujući one koji uzrokuju fuzariozno uvenuće, truljenje korijena, rak paradajza, krastavost krompira i mnoge druge.
Nematode
Solarizacija zemljišta može da se koristi za smanjenje populacije mnogih vrsta nematoda. Ovo je posebno korisno za baštovane koji sade organsko voće i povrće. Međutim, solarizacija zemlje nije toliko efikasna protiv nematoda koliko je efikasna protiv gljivičnih bolesti i korova.
To je zbog toga što nematode mogu da se kreću u dublje slojeve zemlje, kako bi izbjegle toplotu, a zatim brzo da se vrate nazad, nakon tretmana solarizacije. Kontrola nematoda solarizacijom imaće najveće dejstvo do 30 cm dubine. One koje žive dublje u tlu mogu da prežive solarizaciju i kasnije da oštete biljke koje imaju duboke korijenske sisteme.
Korov
Solarizacija zemljišta može da kontrolište mnoge jednogodišnje i višegodišnje korove. Dok su neka sjemena ili biljni delovi korova vrlo osjetljivi na visoke temperature, drugi su umjereno otporni i zahtijevaju optimalne uslove za kontrolu, odnosno visoku vlagu tla, čvrsto prijanjanje folije i veoma jako sunčevo zračenje.
Ipak, treba napomenuti da solarizacija slabije djeluje na višegodišnje korove, jer trajnice često imaju duboko zakopane podzemne strukture koje mogu da prežive zagrijavanje zemlje i ponovo se razmnožavaju.
Blagotvorni organizmi u zemlji
Iako se solarizacijom ubija širok spektar štetočina, mnogi korisni organizmi mogu da je prežive i vrlo brzo nakon postupka ponovo da obnove zemlju.
Način sprovođenja solarizacije
Najviše temperature zemljišta nastaju kada su dani dugi, temperature vazduha visoke, nebo vedro, a vjetar minimalan. U oblačnim danima efekat zagrijavanja zemlje nije toliko snažan.
1. Priprema zemljišta
Zemljište mora da se izravna, da ima malo grudvica i površinskog otpada kako bi se omogućilo da folija čvrsto prijanja za tlo, stvarajući što manje vazdušne džepove koji, u velikoj meri, mogu da smanje zagrijavanje zemljišta.
Najbolji efekat solarizacije postiže se na područjima gdje je nagib mali ili ga nema uopšte. Ukoliko je riječ o padini, najbolji rezultati se postižu na zemljištima koja su pozicionirana na jugu ili jugozapadu. Solarizacija padina koje su okrenute prema sjeveru je manje djelotvorna i može da ima manje efikasan rezultat suzbijanja štetočina.
2. Vlažnost zemljišta
Za najbolje rezultate neophodno je navlažiti zemljište do 30cm dubine. Ovu pripremu zemlje je najlakše uraditi prije postavljanja folije. Nakon toga potrebno je postaviti foliju što je prije moguće, kako bi se ispravanje vlage svelo na minimum.
Preporuka je da se zemljište dodatno ne vlaži (osim ako se potpuno osušilo tokom solarizacije), zato što će dodatno navodnjavanje da snizi temperaturu tla i da produži trajanje postupka.
3. Izbor folije
Najbolje je koristiti providnu polietilensku foliju. Crna folija je manje efikasna, jer jedan dio toplote upija, a jedan dio odbija, umjesto da zadržava sve, kao što to čini providna folija. Međutim, u hladnijim područjima crna folija je ponekad bolji izbor, jer korov neće da raste ispod nje, a ispod providne folije će se pojaviti ako su temperature vazduha preniske da bi ih ubile.
Folija namijenjena za solarijazaciju obično se tretira inhibitorom utraljubičastog zračenja kako se ne bi brzo raspala na suncu.
4. Period solarizacije
Efekat solarizacije zavisi od trajanja postupka i visine temperature zemljišta. Što su temperature zemlje niže, to folija treba da stoji duže kako bi se temperatura podigla na željeni nivo. Cilj je održavanje maksimalne dnevne temperature zemljišta od 43 do 51 stepen na dubini od 15 cm.
Najbolje je koristiti mjerač temperature zemljišta ili sondu za temperaturu, kako biste mogli da budete sigurni da je postignuta odgovarajuća temperatura tla.
5. Postsolarizacija
Nakon solarizacije uklanja se folija, tako da se ne narušava struktura zemljišta. Područje može odmah da se zasadi sjemenom ili sadnicama jesenjih ili zimskih usjeva. Ukoliko želite da kultivišete zemljište prije sadnje, to mora biti jako plitko, kako bi se izbjeglo iznošenje sjemena korova ili patogena iz dubljih slojeva zemlje.
Izvor: Poljosfera
