Kaberne sovinjon (sinonimi: Petit vidure, Petit kabernet, Petit bouche, Bordeaux, Vaucluse) spada među najpoznatije sorte za proizvodnju crvenih vina. Vodi porikjelo iz Francuske odnosno iz čuvenog francuskog regiona Bordo (Bordeaux) a nastala je spontanim ukrštanjem između sorti Kaberne fran (Cabernet franc) i Sovinjon blank (Sauvignon blanc).
BordoSorta Kabrne sovinjon se gaji u skoro svim vinogradarskim regionima širom svijeta (Francuska, Italija, Španija, SAD, Argentina, Čile, Teksas, Kalifornija, Rusija, Ukrajina, Moldavija, Rumunija, Bugarska, Mađarska…). Ova sorta se gaji i kod nas ali u manjoj zastupljenosti jer za sada prednost imaju druge uglavnom autohtone sorte. Razliozi za veliku raširenost ove sorte su upravo dobra prilagodljivost ka agroekološkim uslovima i to što se od nje dobijaju vrlo prepoznatljiva visokovalitetna vina.
Kako u stvari izgleda ova sorta odnosno koje su njene botaničke karakteristike?
Kaberne sovinjon je sorta koja formira snažan i bujan čokot (željena bujnost u vinogradu se prilagođava pomoću odgovarajućih loznih podloga). Jednogodišnji lastar (izdanak) je ljubičaste boje sa kratkim internodijama (mjesta između 2 koljenca) i izraženim nodusima (koljencima). List je srednje veličine, petodjelan sa duboko urezanim sinusima (urezima), tanak je i tamnozelene boje. Lice lista je golo dok je naličje paučinasto maljavo. Drškin urez ima oblik lire. Drška lista je dugačka i pri osnovi blijedocrvene boje. Cvijet je morfološki i funkcionalno hermafroditan (posjeduje funkcionalne muške i ženske polne organe unutar istog cvijeta). Grozd je srednje veličine, cilindrično kupastog oblika, srednje zbijen ili zbijen. Masa grozda iznosi oko 130 g .
Kakve su osobine i zahtjevi ove sorte?
Kaberne sovinjon je sorta III epohe tj. sorta koja kasno sazrijeva (od 15. septembra do 1. oktobra). Samooplodna je sorta. Oplodnja je normalna i redovna, prinos grožđa je oko 8 t/h (u našim uslovima je slabije prinosna sorta). Životni vijek loze je oko 20 godina.
Rezidba koja se primjenjuje na ovoj sorti je mješovita (kondiri 2 okca–pupoljka, lukovi 8-10 okaca) ili duga rezidba (na čokotima se ostavljaju samo lukovi). Uzgojni oblici pogodni za ovu sortu su svi oni koji omogućavaju mješovitu i dugu rezidbu (Guyot jednokraki, dvokraki uzgojni oblik…).
Ova sorta spada u vrlo izdržljive sorte, prvenstveno se misli na agroklimatske uslove a zatim na otpornost prema bolestima i štetočinama, zahvaljujući upravo ovim osobinama je toliko rasprostranjena u svijetu.
Kao i svaka sorta ima okvirno uslove koji joj najviše odgovaraju. Ova sorta najbolje uspijeva na područijima sa umjerenom klimom. U hladnijim područijima daje oporija, grublja vina sa mogućim razvijanjem nepoželjne zeljaste arome ovakva vina duže ostaju u podrumu odnosno duži je period njihovog sazrijevanja kako bi se dobila prijatnija aroma i pristupačnije vino u smislu konzumiranja. U područijima sa toplom klimom ova sorta neće razviti poželjne sortne karakteristike. Što se tiče zemljišta Kaberne sovinjon najbolje uspijeva na područijima sa rastresitim, propusnim, šljunkovitim, umjereno plodnim, krečnim, toplijim zemljištem i na južnim ekspozicijama. Zahtjevi za vodom su skromni. U ovakvim uslovima daje dobre prinose i dobar kvalitet grožđa.
Kakva je u stvari otpornost ove sorte na važnije bolesti i nisku temperaturu?
Kaberne sovinjon prema plamenjači (lat. Plasmopara viticola) i pepelnici (lat. Uncinula necator) iskazuje srednji nivo otpornosti dok je prema botritisu (lat. Botrytis cinerea) veoma dobro otporna. Ova sorta spada u grupu sorti sa najvećom otpornošću na niske temperature pa okca izmrzavaju tek na oko -25 C°. Dakle sorta je vrlo otporna na zimske povrede koje nastaju pod uticajem niskih temperatura odnosno mraza a za zimu se posebno priprema tokom jeseni kada joj posebno odgovaraju kraći dani i hladnije temperature što podstiče prelazak vode iz ćelija u međućelijske prostore tkiva, ovo je upravo mehanizam očuvanja ćelijskih struktura od mraza jer ne postoji mogućnost smrzavanja vode unutar ćelija čime bi se narušilo njihovo stanje. Čokoti koji se već nalaze u lošem stanju, koji su zaraženi nekim prouzrokovačem bolesti ili su napadnuti nekom štetočinom podložniji su povredama koje uzrokuje mraz, takvi čokoti odumiru ili kasnije daju slabe prinose i ponovo su podložni oboljenjima.
Kakva su vina koja potiču od ove sorte?
Skoro svaka vinogradarska zemlja ima bar po nekoliko čokota Kaberne sovinjona u svojoj vinogradarskoj baštini pitanje je zašto je to tako a odgovor je prilično jasan. Kaberne sovinjon ima prepoznatljiv oblik gdje god da se uzgaja, prepoznat je njegov indentitet kao materijal za izvrsna vina. Vino Kaberne sovinjona je jako, harmonično, tamno-ljubičaste boje, bogato taninima i sortnim aromama. Kod vina se mogu osjetiti arome bobičastog voća, ako je berba ranije odrađena izraženije su biljne note. Sadržaj šećera se kreće od 20-24% a ukupnih kiselina 5-8g/l. Često se vrši kupaža vina (miješanje) sa drugim sortama kao npr. sa sortom Merlo, Širaz, Kaberne fran isl. . Pošto su vina bogata taninima zahtijevaju zrenje koje može trajati i do 20 godina pa upravo kupaža sa vinima koje imaju manje tanina može smanjiti dužinu sazrijevanja.
Sa velikim opravdanjem se kaže da je Kabernet sovinjon kralj vina i vinograda. Svoje kvalitete pokazuje stoljećima unazad kako u vinogradu tako u vinariji i flaši, time je zaslužio veliko poštovanje vinogradara i konzumera. Vinogradarima je posebno drago što mogu dobiti vrlo dobar kvalitet vina ma u kojoj regiji gajili ovu sortu a takođe samo ime sorte omogućava dobar ishod na tržištu jer je interesovanje veće nego za vinima koja potiču od manje poznatih sorti.
1. http://www.omafra.gov.on.ca/english/crops/hort/news/hortmatt/2014/01hrt14a1.htm
3. https://www.scribd.com/read/282464486/Wine-Science-Principles-Practice-Perception#
5. “Posebno vinogradarstvo” dr L. Avramov, dr. D. Žunić, Beograd 2001., Megraf N. Beograd
6. “Voćarstvo i vinogradarstvo” dr Nada Korać i saradnici, Novi Sad 2016., Univerzitet u Novom Sadu
7. Sajt Wine foly
