Neophodne su strategije prilagođavanja poplavama kako bi se suočili sa povećanim intenzitetom i vjerovatnoćom poplava u većini djelova Evrope usljed globalnog zagrijevanja. Novi rad koji su zajedno razvili naučnici iz Zajedničkog istraživačkog centra Evropske komisije a koji je objavljen u Nature Climate Change upoređuje troškove i koristi mjera za smanjenje rizika od poplava u Evropi. Adaptacija na poplave može biti veoma isplativa i ključna je da se prilagođavanjem klimatskim promjenama nadoknadi rastući rizik od poplava rijeka u Evropi, pokazuje studija.
Autori pokazuju da su stvaranje područja za zadržavanje vode, izgradnja rječnih nasipa, zaštita zgrada od poplava i preseljenje ljudi i imovine ključne mjere adaptacije na poplave. Zajedno, ove mjere mogu značajno smanjiti projektovane gubitke od poplava u Evropi do 2100. godine u sva 3 procijenjena scenarija globalnog zagrijevanja – 1,5°C, 2°C i 3°C. Smanjenje pikova od poplava korišćenjem zona za zadržavanje je ekonomski najatraktivnija opcija: svaki uloženi euro bi uštedio četiri eura u izbjegnutoj šteti (u scenariju zagrijevanja od 3°C), navodi se u studiji.
Studija takođe pokazuje da ako zemlje uspješno sprovode ove strategije prilagođavanja, Evropa može da zadrži uticaj uzrokovan poplavama na današnjem nivou, čak i sa nivoima globalnog zagrijevanja do 3°C. Kombinacija različitih mjera koje rade u sinergiji i optimizovane na nivou rječnih slivova su vjerovatno najbolji način da se maksimiziraju lokalne koristi i minimiziraju nedostaci svake akcije.
Lako se prilagoditi ili reagovati na načinjenu štetu
Studija procjenjuje da u Evropskoj uniji i Velikoj Britaniji poplave rijeka trenutno izazivaju godišnju štetu od oko 7,6 milijardi eura i izlažu oko 160.000 ljudi godišnje poplavama. U scenariju globalnog zagrijevanja od 3°C i bez prilagođavanja klimatskim promjenama, šteta od poplava u Evropi bi porasla na 44 milijarde eura godišnje, izlažući opasnostima gotovo pola miliona Evropljana svake godine, do kraja ovog vijeka. Na osnovu ovih brojeva, naučnici jasno pozivaju da Evropa treba da se prilagodi kako bi ublažila projektovani porast rizika od poplava.
U scenariju povećanja temperature od 3°C, analiza troškova i koristi pokazuje da bi područja za zadržavanje radi smanjenja vršnih poplava bila najinteresantniji ekonomski izbor. Očekuje se da će pomoći u smanjenju projektovanih gubitaka od poplava u Evropi sa 44 milijarde eura godišnje na 8,1 milijardu eura godišnje na kraju vijeka i značajno smanjiti broj ljudi izloženih poplavama za 84%. Za optimalno sprovođenje ove mjere bilo bi potrebno manje od 2% ukupne površine usjeva u Evropi i zahtijevala bi 2,6 milijardi eura godišnje investicija, do 2100. godine, sa odnosom koristi i troškova od 4,2.
Jačanje postojećih sistema nasipa je takođe isplativo u većini zemalja Evrope, ali sa značajnim varijacijama između zemalja u potencijalu smanjenja rizika i odnosu troškova i koristi. U scenariju od 3°C, investicija od 3,1 milijardu eura godišnje, pomogla bi da se smanje godišnje štete od poplava za 70% u 2100. Nasipi su efikasni u zaštiti od čestih događaja male magnitude, ali opsežno oslanjanje na sisteme nasipa može imati socioekonomske i ekološke nedostatke.
Uprkos tome što je manje ekonomski atraktivna, adaptacija kroz izgradnju zaštite od poplava i premiještanje može pomoći u smanjenju uticaja u oblastima koje su često pogođene poplavama, ili sa visokom koncentracijom ljudi ili vrijednih dobara. Obje su relevantne strategije za minimiziranje uticaja kada napori za zaštitu od opasnosti ne uspiju ili su nedovoljni da spriječe poplave.
Budući uticaji poplava mogu se dodatno smanjiti ublažavanjem globalnog zagrijevanja i adekvatnim planiranjem novih naselja čime se izbjegava dalji razvoj u područjima podložnim poplavama.
Tekst je izveden od originalnog “Facing increasing river flood risk in Europe: adaptation measures can save lives and billions of euro” (CC BY 4.0).