Lijeska je višegodišnja voćna vrsta koja se može gajiti kao stablašica ili kao žbunasta forma. Kao stablašica najčešći uzgojni oblik je kotlasta kruna ili piramidalne forme krošnje. Žbunasti uzgoj lješnika je neuporedivo lakši kako za formiranje i održavanje uzgojne forme, tako i za obavljanje svih agrotehničkih mjera u zasadu.
Kod žbunastog uzgoja lijeske, najčešće rastojanje izmedju žbunova je 5×5 ili 5×4 m. Formiranje ovog uzgojnog oblika počinje tako što se nakon sadnje posadjene sadnice prekrate na visinu od 20-30 cm. Tokom vegetacije i rastom izdanaka, po žbunu se ostavlja 4-5 izdanaka, koji su pravilno raspoređeni u žbunu, u obliku kruga.
U drugoj godini, vrši se blago prekraćivanje izdanaka u cilju što boljeg grananja i dobijanja što većeg broja sekundarnih i tercijalnih grančica. Oni ljetorasti koji rastu ka unutrašnjosti žbuna ili imaju nepovoljan rast i utiču na preveliku bujnost, uklanjaju se do osnove. Na ovaj način unutrašnjost žbuna je maksimalno osvijetljana što povoljno utiče na formiranje i diferenciranje cvjetnih pupoljaka. Kod lijeske, osim u izuzetnim slučajevima, ne treba primjenjivati oštru rezidbu, i uglavnom se izvodi slaba ili blaga rezidba. Oštra rezidba proizvodi povećavanje bujnosti, što može dovesti do veoma negativnih posledica u smislu povećanja prisustva biljnih bolesti i štetočina, iscrpljivanje voćke i smanjenjem roda.
Kod formiranog žbuna, vrši se rezidba na način da se nastoji održati uzgojna forma i održavanje optimalne rodnosti po žbunu. Tokom perioda zimskog mirovanja, najbolje je izvoditi zimsku rezidbu kada su temperature iznad 0°C. Pravi termin za početak izvođenja zimske rezidbe može se uočiti u zasadu, kada se na rodnim grančicama lijeske uoče crveno obojeni stubići koji se nalaze na vrhovima ženskih pupoljaka.
Sa osnovnih izdanaka, odnosno ramenih grana u žbunu, tokom zimske rezidbe, vrši se uklanjanje jednogodišnjih mladara sa spoljne i unutrašnje grane žbuna, do visine 0,7 – 1,0 m od nivoa zemlje. Ostali dio ramenih grana orezuje se tako što se one koje rastu ka unutrašnjosti žbuna ili imaju previše vertikalan rast, uklanjaju se do osnove, a ostali se proređuju po sistemu „ riblje kosti „. Prekobrojni mladari, ukoliko ih ima, uklanjaju se do osnove ramene grane.
Ramene grane u žbunu mogu dostići visinu od 4 – 5 metara. Da bi se visina žbuna dovela na optimalan nivo i sprijačilo izduživanje ramenih grana, premještanje rodnih elemenata na periferiju žbuna i spriječilo zasjenjivanje žbunova iz sedećeg reda, potrebno je izvršiti njihovo prekraćivanje.Ovo prekraćivanje se izvodi tako što se na ramenim granama izvodi rezidba na bočni porast, na visinu od 3,5 – 4 m. i na taj način se izbjegavaju ovi negativni efekti.
Poslije sedme godine, na ramenim granama dolazi do smanjenja prinosa, pa je u tom smislu izrođene ramene grane potrebno zamijeniti. To je postupak koji se nikako ne izvodi odjednom, već se izrođene grane odsijecaju do nivoa zemlje postepeno i to 1 – 2 godišnje. U zavisnosti od starosti i razvijenosti žbuna ova mjera će se izvesti za 3-4 godine.
Na mjesto uklonjene ramene grane dolazi nova koja se postepeno formira u žbunu ( 2-3 godine) kako bi spremna i pripremljena za rod zamijenila izrođenu ramenu granu. Na taj način se obezbjeđuje redovan i stabilan prinos i po žbunu i po jedinici površine.
Ljetnja rezidba ima za cilj proređivanje viška mladara koji nijesu potrebni za uzgojni oblik i koji utiču na povećanu bujnost a samim tim na smanjenje negativnih pojava koje izaziva prevelika bujnost žbuna.
Izvor: Savjetodavna služba u biljnoj proizvodnji