Prema najnovijem pregledu EFSA-e, Evropskog centra za prevenciju i kontrolu bolesti i referentne laboratorije EU, prijavljen je neviđeni broj detekcija virusa visoko patogenog ptičjeg gripa (HPAI) kod divljih i domaćih ptica od juna do septembra u Evropi. Prethodnih godina tokom ljetnjeg perioda nije otkriven nijedan ili je otkriveno samo nekoliko slučajeva. Ukupna sezona HPAI 2021–2022 proizvela je najveću epidemiju do sada zabelježenu u Evropi.
Između 11. juna i 9. septembra 2022. godine, prijavljeno je 788 detekcija HPAI virusa u 16 zemalja EU/EEA i Ujedinjenom Kraljevstvu, sa 56 kod živine, 22 i 710 kod ptica u zatočeništvu i divljih ptica, redom. Neobična istrajnost kod divljih ptica nastavila se tokom cijelog ljeta i desila se u 15 evropskih zemalja. Virus je stigao do kolonija za razmnožavanje morskih ptica na obali sjevernog Atlantika, uzrokujući ogromnu smrtnost, posebno u Njemačkoj, Francuskoj, Holandiji i Velikoj Britaniji, navodi se na sajtu EFSA-e.
Jako zaražene divlje ptice predstavljaju stalni rizik od infekcije i za domaće ptice. Od juna do septembra, broj epidemija domaćih ptica je opao u odnosu na prethodne mjesece, ali je bio više od pet puta veći u odnosu na isti period prethodne godine.
„Sa slučajevima otkrivenim kod živine i divljih ptica do septembra, sadašnja epidemija je očigledno još uvijek u toku. Kako počinje jesenja migracija i raste broj divljih ptica koje zimuju u Evropi, one su vjerovatno izložene većem riziku od HPAI infekcije nego prethodnih godina zbog uočene perzistencije virusa u Evropi”, rekao je Gujlem de Sez, šef odjeljenja za izradu procjene rizika EFSA-e.
EFSA preporučuje brzu primjenu odgovarajućih i održivih strategija za ublažavanje HPAI, uključujući odgovarajuće mjere biološke bezbijednosti i strategije nadzora za rano otkrivanje. Srednjeročne do dugoročne strategije prevencije treba razmotriti u gusto naseljenim područjima i u sistemima proizvodnje živine koji su veoma podložni izloženosti ptičjem gripu.
Geografski domet bez presedana
Sezona HPAI koja je u toku izazvala je najveću epidemiju do sada u Evropi, sa ukupno 2 467 epidemija kod živine i 47,7 miliona ptica usmrćenih u pogođenim objektima. Pored toga, prijavljeno je 187 detekcija kod ptica u zatočeništvu i 3 573 HPAI događaja zabilježeno je kod divljih ptica. Geografski domet ovogodišnje epidemije je bez presedana, sa prijavljenim slučajevima u rasponu od ostrva Svalbard u Norveškoj do južnog Portugala, pa čak i na istoku do Ukrajine, što pogađa ukupno 37 evropskih zemalja.
U jesen 2021. virus HPAI A(H5N1) takođe je prvi put prešao Atlantski okean, šireći se iz Evrope u Sjevernu Ameriku duž migracionih ruta i izazivajući ozbiljnu epidemiju živine u nekoliko kanadskih provincija i američkih država, kao i smrtnost kod divljih ptica.
Nizak rizik za ljude
Evropski centar za prevenciju i kontrolu bolesti (ECDC), koji je takođe doprinio izvještaju, zaključuje da je rizik od infekcije za opštu ljudsku populaciju u EU/EEA nizak, a nizak do srednji za profesionalno izložene ljude, uz visoku nesigurnost zbog velikog diverziteta cirkulišućih virusa ptičjeg gripa u populacijama ptica. Rizik od prenošenja na ljude izlaganjem kontaminiranim živinskim proizvodima smatra se zanemarljivim.
