Planovi kampanje zimske sadnje za žetvu – 2023
U Ukrajini je učešće ozimih zasađenih površina iznosilo 32% u ukupnoj strukturi 2019-2021. godine i variralo je od 8,9 do 9,1 miliona ha, od čega je površina pod ozimim žitaricama u prosjeku iznosila 7,7 miliona ha, pod repicom – 1,2 miliona ha. Tokom protekle 4 godine, prosječno učešće ozime pšenice bilo je 96% u ukupnoj zasađenoj površini pšenice, a proizvodnja ozime pšenice činila je 97% njene ukupne proizvodnje. Za ozimi ječam ovi odnosi su 44% i 46% respektivno, za ozimu repicu – 97% i 97%. Ukrajinski farmeri su za žetvu 2022. zasadili 7,6 miliona ha ozimim žitaricama, što je pad od 4% na godišnjem nivou, i 1,4 miliona ha ozimom repicom, što je porast od 40% u odnosu na isti period prošle godine. Nažalost, uprkos činjenici da su ovi usjevi formirani prije početka rata, vojne akcije u Ukrajini dovele su do značajnog smanjenja žetvenih površina pod ozimim usjevima i, kao rezultat, smanjenja proizvodnje žitarica, što je negativno uticalo na finansije poljoprivrednika, prenosi APK-Inform.
Danas kampanja zimske sadnje aktivno napreduje u većini oblasti Ukrajine. Prema podacima Ministarstva agrarne politike i hrane Ukrajine, poljoprivrednici su 26. septembra zasadili 960,6 hiljada ha pod ozimom repicom (+2% g/g), 622,1 hiljada ha pod ozimom pšenicom (-68%), 64,5 hiljada ha pod ozimim ječamom (-49%). Nažalost, ove jeseni se očekuje značajno smanjenje zasađenih površina pod ozimom pšenicom i ječmom, jer se dio zemlje ne može obrađivati (određene teritorije Hersonske, Donjecke, Luganske, Zaporoške, Harkovske, Sumske i Černigovske oblasti), a neki poljoprivrednici nemaju resurse za sadnju. Stoga je na početku sjetvene kampanje, u avgustu-septembru, APK-Inform pitao ukrajinske poljoprivrednike o njihovim planovima za zimsku sjetvu za žetvu 2023. i saznao sa kakvim teškoćama su se već suočili ili će se suočiti. U anketi su učestvovali poljoprivrednici Vinicke, Volinjske, Dnjepropetrovske, Ivano-Frankivske, Kirovogradske, Lavovske, Rivne, Hmeljnickog i Černoveckog regiona, koji se mogu okarakterisati kao relativno bezbjedni regioni.
U vrijeme anketiranja, 71% poljoprivrednika odlučilo je da sadi ozime usjeve, još 8% će saditi, ali još nije odlučilo koje će usjeve gajiti, 11% ispitanika još nije donijelo konačnu odluku o kampanji zimske sadnje, a ove jeseni neće saditi 10 odsto ispitanika, obrazlažući svoju odluku u većini slučajeva poskupljenjem resursa, problemima sa prodajom žitarica i niskim cijenama žitarica i uljarica na tržištu.
Ilustracija/foto: Pixabay
Većina ispitanika je istakla da je promjena zasađenih površina prvenstveno povezana sa smanjenjem rentabilnosti gajenja pojedinih usjeva, kao i sa značajnim povećanjem cijene osnovnih resursa i problemima sa prodajom žitarica. Takođe, pojedini poljoprivrednici su primijetili da su vremenski uslovi u regionu i plodored imali veliki uticaj na donošenje konačne odluke.
Prema ovoj informaciji, najveći pad površina pod ozimom pšenicom se očekuje u Kirovogradskoj oblasti (-30%), Dnjepropetrovskoj (-21%) i Černovskoj oblasti (-19%). U isto vrijeme očekuje se povećanje površina u regionima Vinica i Volinska (+3%). Treba napomenuti da je u prosjeku za poslednje 4 godine Dnjepropetrovsk region bio jedan od TOP-5 regiona za proizvodnju ozime pšenice.
Značajan pad sadnih površina pod ozimim ječmom je vjerovatan u Kirovogradskoj i Hmeljničkoj oblasti – za 24% i 16% respektivno, a mogu da porastu u Ivano-Frankivskoj oblasti (+5%), gdje su površine pod ozimim ječmom u 2018-2021. prelazile 14 hiljada ha.
Najveći pad površina pod ozimom repicom očekuje se u Lavovskoj oblasti (-30%), što nije kritično, jer tradicionalno u ovom regionu prosječne površine pod ozimom repicom u poslednje 4 godine iznose 56 hiljada ha i svake godine površine postepeno opadaju usled pogoršanja prinosa. Značajno povećanje površina pod repicom moguće je u Černovcima (+77%), Dnjepropetrovskoj (+40%) i Vinickoj oblasti (+33%). Napominjemo da će rast zasađenih površina u Černovskom regionu u prirodnom smislu imati indirektan efekat, jer je poslednjih godina udio usjeva u ovom regionu u odnosu na ukupnu površinu pod ozimom repicom manji od 1%, dok je npr. region Dnjepropetrovsk rangiran na 2. mjestu među glavnim regionima u pogledu površina za sadnju uljane repice u poslednje 4 godine.
Generalno, za sve ispitane regione zemlje očekuje se da će samo uljana repica povećati zasadne površine za 16%, dok za ozimu pšenicu prosječno smanjenje sjetvenih površina može iznositi 11%, a za ozimi ječam – 12%.
Ako se uzmu u obzir svi regioni Ukrajine, onda, kako navodi Ministarstvo agrarne politike, po pesimističnom scenariju smanjenje površina pod ozimom pšenicom, ječmom i raži može iznositi oko 20%.
Obezbjeđivanje resursa
Za većinu poljoprivrednih proizvođača u Ukrajini pitanje obezbjeđenja resursa za kampanju jesenje sadnje je sada veoma akutno. Pošto mnoga poljoprivredna preduzeća žive u veoma teškoj finansijskoj situaciji ili su blizu linije borbe, nisu sva u mogućnosti da na vrijeme i u potpunosti nabave osnovna sredstva za jesenju sadnju, ili se plaše da prave rezerve zbog mogućih napada iz Ruske Federacije.
Prema rezultatima ankete, prosječna dostupnost sjemena među ispitanicima je 74%, goriva – 54%, planskih sredstava za zaštitu – 59% i đubriva – 42%. Poljoprivredni proizvođači u Hmeljničkom, Vinickom i Lavovskom regionu su najviše snabdjeveni đubrivima, SZB i gorivom, a u Viničkoj, Volinskoj i Hmeljničkoj oblasti – sjemenom.
Poljoprivrednici u oblastima Dnjepropetrovsk, Černoveck i Ivano-Frankivsk su najmanje snabdjeveni osnovnim resursima. Većina ispitanika, koji ne mogu u potpunosti da obezbijede sve što je potrebno za sadnju ozimih usjeva, žali se na nedostatak finansijskih sredstava, značajno povećanje cijena đubriva i goriva, kao i na poteškoće u prodaji već ubranog roda. Ipak, lavovski dio ispitanika pokušava da pronađe sredstva za kupovinu svih neophodnih sredstava za jesenju sadnju, jer je u zemlji rat i potrebno je prije svega obezbijediti potrebe stanovništva za hranom.
Ilustracija/foto: Pixabay
Što se tiče troškova osnovnih sredstava za formiranje buduće žetve, 49% anketiranih poljoprivrednika očekuje povećanje cijene đubriva za 10-30% u odnosu na tekuću godinu, a još 35% očekuje povećanje cijene đubriva za 30-50%. Više od polovine ispitanika očekuje povećanje troškova zakupa sjemena i opreme za manje od 10 odsto, a još 36 odsto ispitanika smatra da će cijena sjemena ostati na nivou 2022. godine.
Više od 50% poljoprivrednih proizvođača očekuje povećanje potrošnje za PPP od 10-30% tokom žetve 2023. godine. Takođe, više od 30% ispitanika očekuje povećanje cijene goriva i usluga skladištenja i manipulacije za 10-30%. Treba napomenuti da 11% ispitanika smatra mogućim da će troškovi đubriva, goriva i usluga skladištenja i manipulacije žitarica porasti za više od 50%.
Dakle, na osnovu navedenog, postoji niz faktora za smanjenje zasađenih površina ozimih usjeva za žetvu 2023: smanjenje zasađenih površina na račun onih regiona koji su trenutno pod okupacijom, visok stepen opasnosti tokom sadnje, posebno na teritorijama koje su blizu linije aktivnih neprijateljstava (granatiranje, neeksplodirane granate), značajno povećanje cijena osnovnih resursa, kao i problemi sa prodajom požnjevenih usjeva te niske cijene žita na tržištu. Uprkos svemu ovome, većina ukrajinskih farmera planira da zasadi polja na jesen kako bi osigurala prehrambenu sigurnost zemlje.
