Prema izdanju JRC MARS Biltena iz januara 2023. – Monitoring usjeva u Evropi, decembar je počeo sa relativno hladnim uslovima u velikim djelovima Evrope, koji su trajali do 18. decembra 2022. godine.
Uslijedio je nagli prelazak na mnogo toplije vrijeme, a u novogodišnjem periodu čak su bile i rekordne temperature.
Zbog promjene, izgubio se veliki dio tolerancije na hladnoću koja je ranije bila razvijena kod ozimih usjeva. Nazvano odčvršćivanje, ovo dovodi do povećane ranjivosti na oštećenja od mraza ukoliko se kasnije pojave hladnoće. Štaviše, naizmjenični ciklusi smrzavanja/odmrzavanja mogu oštetiti biljke, smanjujući tako njihovu snagu i negativno utičući na ponovni proljećni rast.
Zbog visokih temperatura, sniježni pokrivači na Alpima dostigli su istorijski minimum. Ako se ne obnovi, dostupnost vode za navodnjavanje nizvodno će biti problematična u proljeće. Blagi zimski uslovi su takođe povezani sa visokim stopama preživljavanja štetočina i bolesti.
Photo by Benjamin Lehman
Do sada ograničena šteta od mraza
Sa pozitivne strane, šteta od mraza je ograničena. Ozbiljna hladnoća u ruskom okrugu Volga (oko 10. januara) je vjerovatno prouzrokovala štetu, pošto su usjevi bili očvrsli, ali nedovoljno zaštićeni snijegom.
Mješoviti efekti viška i deficita padavina
Višak padavina zabiljeležen je u sjevernoj i centralnoj Evropi, zemljama Beneluksa i zapadnom Iberijskom poluostrvu. Ovo je dobrodošlo tamo gdje su vlaga u zemljištu i podzemne vode iscrpljene u ljeto 2022. godine, ali ne i za slabo drenirajuća zemljišta, koja su podložna anoksiji kada temperature ostanu iznad 0°C, te mogu dovesti do mehaničkog oštećenja usjeva kada se zemljište natopljeno vodom zamrzne.
Deficit padavina u jugoistočnoj Španiji, južnoj Italiji i Bugarskoj ne izaziva neposrednu zabrinutost za ozime usjeve, ali je prouzrokovao dalja odlaganja sjetve u Turskoj. U Alžiru i Tunisu, gdje su uslovi suše nastavljeni, padavine su hitno potrebne da bi se izbjegli ozbiljni gubici u prinosu usjeva.
