Globalno, oko 87 milijardi tona jabuka se komercijalno proizvede svake godine, u vrijednosti od preko 45 milijardi američkih dolara (41 milijarda eura) – što ih čini jednim od ekonomski najvažnijih usjeva na svijetu. Većina jabuka nije samooplodna i oslanja se na oprašivanje insektima da bi proizvela plod. Iako ovu uslugu agro-ekosistema može pružiti širok spektar oprašivača, komercijalni uzgajivači su se u velikoj mjeri oslanjali na upravljane kolonijama zapadne medonosne pčele, Apis mellifera, koje se unose u voćnjake jabuka tokom sezone cvjetanja.
Međutim, studije sve više pokazuju da je oslanjanje na jednu vrstu oprašivača kojom se upravlja za oprašivanje rizična strategija u kontekstu klimatskih promjena. Nasuprot tome, neka istraživanja su otkrila da je bogatstvo vrsta i raznovrsnost divljih pčela u blizini voćnjaka pozitivno povezano sa prinosom, masom i kvalitetom jabuke, bez obzira na njihovu brojnost.
Priznajući da su drugi faktori – na primjer vremenske prilike i prakse upravljanja – takođe uticajni, istraživači u ovoj novoj studiji nastojali su da dalje istraže ulogu divljih pčela u velikoj terenskoj studiji. Oni su uzorkovali skoro 13 000 pčela iz 46 konvencionalnih i organskih voćnjaka u Belgiji, Francuskoj, Maroku, Holandiji, Španiji i Velikoj Britaniji tokom perioda cvjetanja 2019. i analizirali podatke pčelinje zajednice u pogledu dominacije pčela, bogatstva vrsta i raznovrsnosti (npr. osobine i genetske informacije).
Takođe su zabilježili karakteristike pejzaža (npr. urbani pokrivač zemljišta u okolini), zajedno sa klimatskim varijablama i praksama upravljanja (kao što je upotreba pesticida). Proizvođači su dali podatke o prinosima u 2019. godini, u tonama po hektaru, a uzorkovano je 1 210 jabuka sa 22 lokacije. Kao pokazatelji efikasnosti oprašivanja i kvaliteta ploda evidentirani su broj sjemena, masa i deformacija jabuke.
Sve u svemu, istraživači su pronašli 173 vrste pčela. Apis mellifera je predstavljala 40% ukupno evidentiranih pčela; njihova relativna zastupljenost na lokalitetima kreće se od 7,5% do 97,1%. Sledeći po zastupljenosti bili su bumbari (Bombus terrestris i B. lucorum), brazdaste pčele (Lasioglossum malachurum), rudarske pčele (Andrena haemorrhoa) i pčele zidarice (Osmia bicornis).
Analiza softverom za modeliranje pokazala je da je prinos uglavnom vođen praksama upravljanja (npr. kontrola korova i đubrenje). Organski menadžment je bio povezan sa nižim prinosima, vjerovatno zbog veće štete od bolesti i štetočina.
Ključni nalazi u vezi sa oprašivanjem bili su da dominacija pčela nije imala značajan uticaj na prinos i da je veće bogatstvo divljih pčelinjih vrsta povezano sa boljim zametkom sjemena jabuke (broj sjemena u plodu), što takođe utiče na kvalitet. Istraživači sugerišu da skupovi divljih pčela (tj. sve vrste koje postoje u određenom staništu) imaju potencijal da obezbijede usluge oprašivanja, a način na koji sakupljaju polen može biti koristan (pčele su više motivisane da sakupljaju nektar). U međuvremenu, dominacija medonosnih pčela bila je sistematski povezana sa manjom raznovrsnošću divljih pčela, kažu istraživači, možda zbog konkurencije za resurse.
Za iskorišćavanje raznolikosti divljih pčela kao prirodnog rješenja za oprašivanje jabuka, važne su prakse uzgoja koje ne utiču na prirodu, kao što je smanjenje upotrebe pesticida, podsticanje obilja staništa kombinovanjem raznovrsnih poljoprivrednih sistema (za razliku od monokultura) sa djelovima prirodne vegetacije i divljim cvijećem, te povezivanje ovih prirodnih staništa jedno sa drugim kroz obradive površine. Istraživači takođe sugerišu da upravljanje pčelama treba da bude u cilju kvaliteta njihovog zdravlja u odnosu na kvantitet, kako bi se smanjio nivo varoa grinja, na primjer.
“Science for Environment Policy”: European Commission DG Environment News Alert Service, edited by the Science Communication Unit, The University of the West of England, Bristol.
