Lješnik je sredozemna kultura koja se svrstava se u porodicu breza (Betulaceae). Cvjeta u hladnijem periodu godine, od novembra do marta. Grmoliki dio biljke nosi naziv lijeska, dok se plod naziva lješnik.
Botaničke osobine
Korijen lješnika se razvija na dubini od oko 30cm. Lješnik je jednodomna biljka što znači da se na jednom stablu nalaze i muški i ženski cvjetovi. Rese predstavljaju muške cvjetove, dok su ženski jedva vidljivi i u sebi nose crvene tučkove.
Uslovi uzgoja
Lješnik dobro podnosi temperaturna kolebanja i jako je otporna na niske temperature. Može se uzgajati u uslovima kontinentalne klime. Izboji smrzavaju na -30°C, a vegetativni pupovi na -25°C, neotvoreni cvjetovi na -17°C, a otvoreni na -8°C. Zahtijeva umjerenu količinu vlage u tlu. Najveće potrebe za vodom ima za vrijeme zametanja plodova. Može se uzgajati i na lošijem tlu, ali najveće prinose daje na dobrom tlu uz adekvatnu primjenu agrotehničkih mjera i njege zasada. Lješnikovo drvo nije pretjerano zahtjevno kada je u pitanju pH reakcija tla te se može kretati u intervalu od 5,0 do 8,0.
Sadnja
Kao prvi i glavni korak prilikom podizanja zasada jeste analiza tla i dobra priprema istog. Potrebno je obaviti duboko oranje, ravnanje tla, a zatim prema hemijskoj analizi tla dodati osnovna hraniva.
Potrebno je pravilno u voćnjaku rasporediti oprašivače, a poželjno je da u jednom zasadu budu najmanje 3 međuoplodne sorte. Oprašivanje se najviše vrši vjetrom. Razmak sadnje se usklađuje sa tlom, bujnošću, osobinama sorte. Najčešći uzgojni oblici su grm, grmolika vaza, vaza i piramida.
Njega i zaštita
Tokom uzgoja obavlja se međuredna obrada tla, sadnice se okopavaju u prvoj i drugoj godini. Ukoliko je tlo dobro pripremljeno, prve 4 godine vrši se đubrenje isključivo azotnim đubrivima. Od četvrte do osme godine đubrenje se vrši NPK i KAN-om. Dalje đubrenje vrši se povećanjem količine hraniva za 35%. Preporučuje se malčiranje.
Rezidba ima direktan uticaj na oblik i produktivnost. Grane izložene većoj količini svjetlosti daju dva do tri puta veći rod u odnosu na one u sjeni.
Berba
Berba se obavlja od kraja jula do početka oktobra. Plodovi su zreli kada promijene boju i lako ispadaju iz omotača. Prilikom berbe plodovi sadrže oko 25 do 35% vode. Postoje i sorte čija se zrelost karakteriše padanjem plodova na tlo, koji se onda skupljaju ručno ili mašinski putem usisavanja. Sušenje se obavlja dok se udio vode ne spusti do 10%.
Prinos lješnika
Veoma važna stvar kod uzgoja liješnika je to što do punog uroda treba da prođe minimalno 7 godina. Ovisno od uzgojnog oblika, gustoće nasada, starosti i drugih agrotehničkih faktora, prinos se kreće od 2,1 do 3,8 t/ha. Prinos po jednom stablu u punom rodu iznosi između 13 i 17 kg ploda, od čega približno 50% otpada na ljusku.
Godina od sadnje | Postotak u odnosu na puni rod |
III | 10% |
IV | 20% |
V | 40% |
VI | 80% |
VII | 100% |