Na ruralnom turizmu bi Crna Gora mogla da profitira, tvrde iz Udruženja seoskih domaćinstava koje ima 106 članova. Od njih je 70 registrovano, a ostali imaju određene prepreke.
Kako je kazala u intervjuu Pobjedi članica Upravnog odbora Udruženja, Gordana Stevović, u pandemijskom i post-pandemijskom periodu gosti traže izolovanost i izbjegavaju gužve.
“Ova godina ima bolje trendove od prošle. Imamo upite, neke rezervacije, a i veće interesovanje domaćih gostiju”, kazala je Stevović.
Objašnjava da su članovi udruženja grupa porodičnih gazdinstava čiji je glavni izvor prihoda poljoprivreda.
“Okupljeni smo u udruženju seoskih domaćinstava i svi dijelimo iste vrijednosti. Ne osmjehujemo se profesionalno, forme radi, pozdravljamo i poželimo dobrodošlicu gostima onako kako nam tradicija nalaže – iskren osmjeh na licu, čašica rakije i dočekujemo ih kao i porodicu i bliske prijatelje. Možda je tako jer smo početnici u turizmu, i nijesmo mu dozvolili da nas pokvari, što i naši gosti često zapaze”, naglašava Stevović i poručuje da daju sve od sebe da se gost osjeća kao u svojoj kući.
Najveći problem za registraciju je nelegalna gradnja, jer dozvolu na selu nemaju ni stare kuće.
“Neka domaćinstva nude samo hranu jer nemaju uslove za smještaj i ne mogu se registrovati. Neke porodice imaju neraščišćene imovinsko-pravne odnose i nedovršene ostavinske postupke i slično. Imamo i dio domaćinstava koja se turizmom bave na katunima, gdje kupatila nijesu po standardima jer na katunima je jako teška situacija sa infrastrukturom, a ulaganja su prevelika za same porodice. U dosadašnjim mjerama podrške takva domaćinstva nijesu imala pravo da učestvuju u konkursima što je veliki problem”, kazala je Stevović.
U Bokokotorskom zalivu i južnom dijelu Crne Gore imaju četiri registrovana domaćinstva. Istorijski centri koji uključuju Skadarsko jezero i Lovćen u centralnom regionu, broje osam udruženja dok je u regionu Durmitora, Sinjajevine i Pive (sjever i sjeverozapad Crne Gore) 26. Region Bjelasice, Komova i Prokletija ima 51 registrovano domaćinstvo.
Objasnila je da je registracija jednostavna, ali se rješenja izdaju na svega nekoliko mjeseci, pa moraju da ih obnavljaju i da svake godine rade kategorizaciju.
“Naši članovi su u nedavnoj anketi naveli da im je to problem a i da ne vide poentu stalnog ponavljanja registracije”, naglasila je Stevović i dodala da treba pojednostaviti procedure.
“Osim toga, potrebno je da lokalne turističke organizacije budu predusretljive oko prijave gostiju, jer domaćini ne mogu dolaziti u centre opština svaki put kada imaju goste, niti njihove putne isprave smiju da odnose. Poreska politika je posebno polje na kom treba da se radi, jer su instrukcije nejasne i razlikuju se od opštine do opštine”, naglasila je Stevović.
Iskustva iz Evrope
“Naše je udruženje član EuroGites mreže koja okuplja slična udruženja širom Evrope i sa njima smo u stalnoj komunikaciji. Tokom pandemije u većini zemalja, izuzev Crne Gore i Gruzije, seoska domaćinstva su imala rekordnu godinu u pogledu broja gostiju, jer domaći gosti nijesu mogli putovati van svojih zemalja i odmore su proveli u seoskim domaćinstvima. Crna Gora nije imala takvo iskustvo, svega nekoliko naših domaćinstava je radilo, a kod većine nije bilo gostiju”, tvrdi Stevović i objašnjava da seoska domaćinstva u Evropi ulažu i u bazene, spa i slično, što kod nas nije slučaj.
“Dobar dio naših domaćinstava se turizmom bavi na katunima i možemo biti konkurentni upravo autentičnom ponudom koje nema mnogo u Evropi”, poručila je Stevović.
Pojednostavili proceduru
Stevović je naglasila da su u saradnji sa Ministarstvom ekonomskog razvoja uspjeli da usaglase i pojednostave proceduru registracije za sva seoska domaćinstva.
“Indikacije dobijamo na godišnjem nivou od Ministarstva, pa je za ovu godinu potrebno popuniti zahtjev i dostaviti dokaz o registraciji u CRPS (ako se izdaje preko firme), odnosno u Registar poljoprivrednih gazdinstava za dokazivanje prava svojine ili prava raspolaganja”, objasnila je Stevović.
Aktivni odmor i seoski turizam povezani
Stevović navodi da su seoski turizam i aktivni odmor srodne i povezane aktivnosti i vrste turizma i jedna od druge mogu imati velike koristi.
“Naša su domaćinstva često tik pored ili u neposrednoj blizini planinarskih staza, biciklističkih staza, panoramskih puteva, nacionalnih parkova, zona za mušičarenje i slično. Svako naše domaćinstvo je prema tome adekvatno označeno, i na oznakama, osim usluga koje domaćinstvo nudi, možete vidjeti i koja vrsta ponude za aktivni odmor se nalazi u blizini”, kazala je Stevović.
